Hoekse en Kabeljauwse Twisten. Kraamkamer van Nederland. 1345-1492

De Hoekse en Kabeljauwse Twisten worden vaak gezien als een onbegrijpelijke kluwen van ruzies tussen adellijke families, oorlogjes, natuurrampen als de Sint-Elisabethsvloed en ‘helden’ en ‘heldinnen’ als Jacoba van Beieren, Aleid van Poelgeest, Albert of Albrecht Beiling en vooral Jan van Schaffelaar met zijn befaamde sprong van de kerktoren van Barneveld.

Inderdaad is het een ingewikkeld verhaal, maar ook uitermate boeiend, omdat in deze anderhalve eeuw de contouren van het huidige Nederland zichtbaar werden. Daarbij speelden de Bourgondische hertog Filips de Goede een belangrijke rol. Filips en andere Bourgondiërs probeerden al die verschillende staatjes, heerlijkheden en steden tot meer samenwerking te bewegen en centraler te besturen.

Middeleeuwse geschiedenis blijkt in zo’n verhaal dicht bij te komen, juist door de kleinschaligheid van belegeringen van kastelen en steden, invasies van Friesland en persoonlijke vetes. De stad Schoonhoven was als Hoeks bolwerk voor gravin Jacoba van Beieren van essentieel belang. Met name in 1425 doorstond de stad twee belegeringen. Slotvoogd Beiling werd een tragische hoofdpersoon.

Wat vaak over het hoofd is gezien, waren de internationale aspecten van deze twisten, zoals de Honderdjarige Oorlog (1337-1453), die een wezenlijke rol speelden. De Nederlanden waren bepaald geen onbeduidende gebieden in het laatmiddeleeuwse Europa.

Op 26 oktober 2023 staat deze onbekende periode uit de Nederlandse geschiedenis centraal in een lezing van de Historische Vereniging Schoonhoven.