Aan de raad van de gemeente Schoonhoven
Postbus 504
2870 AH Schoonhoven

Schoonhoven, 15 februari 2013
Betreft: Zienswijze op Ontwerp-bestemmingsplan AZS-terrein e.o. 15 februari 2013

Geachte gemeenteraad,

Kennis is genomen van bovengenoemd ontwerpbestemmingsplan, ter vervanging van het voor het betreffende gebied thans geldende bestemmingsplan ‘Binnenstad, 3e kwadrant’ (1982). Wij hebben enkele ernstige bedenkingen tegen het voorliggende ontwerp. Daarover het volgende.

1. Geen conserverend bestemmingsplan en verplicht cultuurhistorisch onderzoek

De noodzaak om thans, begin 2013, de procedure te starten om het huidige bestemmingsplan te vervangen door het voorliggende ontwerpplan, is onvoldoende gemotiveerd. In paragraaf 3.4.3 van de Toelichting valt slechts te lezen dat het vigerende bestemmingsplan sterk is verouderd en daardoor geactualiseerd dient te worden.

Deze ontbrekende motivering in kwestie klemt des te meer daar het ontwerp – anders dan de Toelichting stelt – niet het juridische karakter heeft van een zogenaamd conserverend bestemmingsplan . Dat blijkt vooral uit de in artikel 16.2 van het ontwerp neergelegde zeer ruime wijzigingsbevoegdheid op grond waarvan het college de gehele bestemming Bedrijf kan wijzigen in de bestemmingen “Wonen, Maatschappelijk, Tuin, Groen, Water en Verkeer”. Dat is in strijd met de uitleg die in de jurisprudentie aan het begrip ‘conserverend bestemmingsplan’ wordt gegeven. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State geeft aan dit begrip namelijk een beperkte invulling. De Afdeling omschrijft: “Met de verbeelding en de regels van het bestemmingsplan wordt de bestaande regeling voor de gronden in het plangebied geactualiseerd en worden geen nieuwe grote ontwikkelingen toegestaan” (AbrRvS, 8 september 2010, zaaknr. 200905802/1/R3).

Met de voornoemde (zeer) ruime wijzigingsbevoegdheid in het ontwerpplan om een aanzienlijk andere bestemming te bepalen, krijgt het ontwerpbestemmingsplan niet alleen een ander karakter. Omdat het geen conserverend bestemmingsplan is, is het ontwerp in strijd met artikel 3.1.6 Besluit ruimtelijke ordening (Bro). Dit artikel bepaalt onder meer dat in het bestemmingsplan moet worden opgenomen een (geactualiseerde) beschrijving “van de wijze waarop met de in het gebied aanwezige cultuurhistorische waarden en in de grond aanwezige of te verwachten monumenten rekening is gehouden” (zie ook de brief van 31 januari 2013 van minister Bussemaker aan de Tweede Kamer). Van een dergelijke beschrijving is in het voorliggende ontwerpbestemmingsplan AZS-terrein e.o. geen sprake. Deze strijdigheid met artikel 3.1.6 Bro wordt versterkt gezien het navolgende punt.

2. Botsende beleidslijnen en onvoldoende belangafweging

De gemeente Schoonhoven heeft zich op grond van de in juni 2012 door de gemeenteraad vastgestelde Erfgoednota 2012-2017 gebonden aan het in 2013 opstellen van een cultuurhistorische inventarisatie, uitmondend in een Cultuurhistorische waardenkaart (aldaar, p. 10 en 14). Aan dit beleidsdoel wordt thans gewerkt. Onder voorzitterschap van uw beleidsmedewerker Monumenten en Archeologie, mw. M. van Burgsteden, is een gemeentelijke werkgroep bezig om deze cultuurhistorische inventarisatie volgens plan eind 2013 te (doen) realiseren. Aldus ook voor het onderhavige AZS-plangebied.

Deze resultaten zullen naar ons oordeel bij het huidige ontwerpplan moeten worden afgewacht ter voorkoming van strijd met het in de jurisprudentie bekende beginsel van procedurele zorgvuldigheid en belangenafweging en het daarmee verbonden verbod van détournement de procédure. Met andere woorden, eerst is in de gemeenteraad besluitvorming nodig over de eind 2013 op te leveren inventarisatie in kwestie alvorens het voorliggende ontwerpplan met deze ‘open einden’ door de raad kan worden behandeld en vastgesteld.

3. Te ruime wijzigingsbevoegdheid

Wij kennen een wijzigingsbevoegdheid voor een klein planonderdeel. Echter de voorgestelde wijziging van het gehele grondgebruik is zeer ongebruikelijk en is ons inziens in strijd met de bedoelingen van de Wet Ruimtelijke Ordening, waarin het bieden van zekerheid aan de burger voor een lange periode noodzakelijk is.

4. Inhoudelijk bezwaar voorgestelde wijzigingsbevoegdheid

Het gaat hier om de inhoudelijke kaders van de voorgestelde wijzigingsbevoegdheid Wonen en Maatschappelijk, namelijk het bijgevoegde stedenbouwkundige plan voor de bouw van 15 vrijstaande woningen en 1000 m2 bvo maatschappelijke functie met een goot- resp. nokhoogte van 4.5 en 9 meter. Tegen dit plan hebben we de volgende bedenkingen:

• Het geheel of gedeeltelijke herstel van de vroegere stadsgracht volgens het vigerende structuurplan wordt losgelaten; daardoor wordt ook geen uitvoering gegeven aan het maken van extra waterberging (pag. 26).
• Geen rekening is gehouden met het welstandsbeleid dat gericht is op de handhaving van oorspronkelijke structuur (pag. 30).
• Het herkenbaar maken van de oude bastionstructuur is geen planuitgangspunt geweest.
• Geen gebruik is gemaakt van de verkaveling van het historische tracé van de voormalige Schuttersvlucht, dat in het landschap nog duidelijk zichtbaar is.

5. ‘Vergeten’ onderzoek

Het cultuurbelang van de oude bastionstructuur van Schoonhoven vereist hier geen toelichting. In paragraaf 4.6 van de Toelichting op het ontwerpbestemmingsplan wordt aan dit cultuurbelang in algemene zin aandacht besteed. Verder is in de eerdergenoemde wijzigingsbevoegdheid een open formulering opgenomen over het aspect van cultuurhistorie. Opvallend dat de Toelichting zwijgt over de al meerdere jaren levende gedachte de gedempte gracht rond het Bloksbolwerk (waar nu het Bastion op staat) weer open te graven. Daarbij moet bedacht worden dat de vestingstructuur een belangrijke toeristische trekpleister voor de stad Schoonhoven is, die hiermee versterkt kan worden.

Met het oog hierop brengen wij de gemeenteraad in herinnering dat wij op uitnodiging van de gemeente in 2006 deelgenomen hebben aan overleg over het AZS-terrein. Toen zag de gemeente het belang in om de optie te laten onderzoeken van het weer open graven van de gedempte gracht tussen het fabrieksterrein en het gemeenteterrein. Zie verder daarover de aangehechte brief van de gemeente d.d. 2 maart 2006 en voorts de brief van de HVS d.d. 3 april 2006 over de randvoorwaarden van het AZS-terrein waarover op 27 maart 2006 met de gemeente was gesproken. Wij zijn van oordeel dat ook anno 2013 de optie van het open graven serieuze aandacht verdient en een nader (extern) onderzoek waard is. Aldus prioriteit geven aan het gemeentelijke voornemen uit 2006.

Tot slot

Wij vertrouwen er op dat de raad bij de vaststelling van het bestemmingsplan rekening houdt met onze zienswijze die tot doel heeft het behoud en versterking van de karakteristieke historisch ruimtelijke structuur en bebouwing van onze stad.

Hoogachtend,
Namens de Historische Vereniging Schoonhoven

prof.mr. D. Mentink, voorzitter
M. van der Schaaf, secretaris